| शब्द | पर्यायवाची |
|---|---|
| अमृत | सुधा, सोम, अमिय, पीयुष, अमी |
| अतिथि | अभ्यागत, आगंतुक, मेहमान, पाहुन |
| अनुचर | परिचारक, दास, नौकर, भृत्य, सेवक |
| अनुपम | अनोखा, अपूर्व, अद्भुत, निराला, अनूठा |
| अनुभव | स्पर्श, टटोलना, प्रतीत, समझना |
| अन्य | भिन्न, पृथक, दूसरा |
| अपमान | तिरस्कार, निरादर, उपेक्षा, बेइज्ज़ती |
| अवसर | मौका, सुयोग |
| अर्थ | धन, द्रव्य, मुद्रा, वित्त |
| अज्ञ | मुर्ख, नासमझ, अज्ञानी, अनजान |
| अहंकार | घमण्ड, अभिमान, दर्प, अहं, दंभ, गर्व |
| अंधकार | तम, अंधेरा, तिमिर, तमिस्र |
| असुर | राक्षस, दैत्य, निशिचर, निशाचर, दानव |
| शब्द | पर्यायवाची |
|---|---|
| आनंद | हर्ष, प्रसन्नता, खुशी, आमोद, प्रमोद, उल्लास |
| आभूषण | गहना, ज़ेवर, अलंकार, भूषण |
| आकाश | नभ, गगन , अंबर, व्योम , आसमान |
| आग | अग्नि, अनल, आँच, पावक, ज्वाला, हुताशन |
| आदर | मान, प्रतिष्ठा, सम्मान |
| आदत | स्वभाव, व्यवहार, अभ्यास, प्रवृत्ति, लत |
| आदमी | नर , मानव, व्यक्ति, मनुष्य |
| आत्मा | देव, जीव, चैतन्य, अन्तः करण |
| आलस | आलस्य, कामचोर, सुस्ती |
| आश्वासन | तसल्ली, सांत्वना, ढाढस, दिलासा |
| आँख | नयन , लोचन, नेत्र , चक्षु, नयन, विलोचन |
| शब्द | पर्यायवाची |
|---|---|
| इच्छा | चाह, कामना, अभिलाषा, आकांक्षा, मनोरथ |
| इंद्र | सुरेश, देवेश, सुरपति, देवराज, देवेंद्र, सुरेंद्र, पुरंदर, महेंद्र |
| ईश्वर | भगवान, प्रभु, परमात्मा, ईश, जगन्नाथ, जगदीश, परमेश्वर, दीनबंधु |
| उपदेश | शिक्षा, सलाह, सीख |
| उन्नति | उत्थान, उत्कर्ष, विकास, प्रगति, अभ्युदय |
| उपवन | बाग, वाटिका, बगिया, फुलवारी, उद्यान |
| अंधेरा | तम, तिमिर, अंधकार |
| अंग | अवयव, भाग, खंड |
| शब्द | पर्यायवाची |
|---|---|
| कमल | जलज, पंकज, नीरज, अंबुज, वारिज, अरविंद, सरसिज, नलिन, राजीव, सरोज |
| कामदेव | मदन, मनसिज, मनोज, विश्वकेतु, काम, पंचशर, रतिपति, अनंग |
| कान | कर्ण, श्रवण, श्रुतिपट |
| कपड़ा | वस्त्र, चीर, अम्बर, परिधान |
| कुबेर | किन्नराधिपति, यक्षराज , धनपति |
| कुसुम | फूल, प्रसून, पुष्प, सुमन |
| किरण | अंश, कर, रश्मि, मारीच, मयूख |
| किनारा | तट, कूल, तीर, कगार |
| कोमल | सुकुमार, नरम, मृदु, मुलायम |
| कोष | खज़ाना, निधि, भंडार |
| कोयल | पिक, बसन्तदूत, श्यामा, कोकिला |
| कौशल | दक्षता, चातुरी, कुशलता, प्रवीणता, निपुणता, पटु |
| कृष्ण | श्याम, कान्हा, मोहन, मुरलीधर, केशव, घनश्याम, माधव, गोपाल |
| कृषक | किसान, खेतिहर, हलवाहा, हलधर, खेती जीवी |
| कृपा | दया, अनुकंपा, मेहरबानी |
| गणेश | लम्बोदर, एकदन्त, गजानन, मोदकप्रिय |
| गंगा | देवनदी , जाह्न्वी, सरिता, भागीरथी |
| गाय | गौ, धेनु, गऊ, सुरभि |
| गज | हाथी, हस्ती, मतंग, कुंजर |
| ग्रीष्म | गरमी, ताप, धाम, निदाघ |
| घर | सदन, भवन, आलय, गृह |
| घोड़ा | अश्व, हय, तुरंग, घोटक, वाजि, सैंधव |
| घी | घृत, हव्य, सर्पि |
| शब्द | पर्यायवाची |
|---|---|
| चन्द्रमा | शशि, निशाकर, सुधाकार, मयंक, राकेश, इंदु |
| चाँदनी | ज्योत्सना, कौमुदी, चंद्रिका |
| चतुर | चालक, दक्ष, प्रवीण, निपुण, कुशल, पटु |
| चंचल | चपल, शरारती, व्याकुल, अधीर, बेचैन |
| छाया | बिंब, परछाई, प्रतिबिंब |
| जल | नीर, वारि, पानी, अम्बु, सलिल |
| जन्म | आविर्भाव, प्रादुर्भाव, उत्तपत्ति |
| जमुना | यमुना, सूर्यतनया, कालिंदी, रविसुता, श्यामा |
| जाड़ा | ठंड, शीतकाल, सर्दी, शिशिर |
| जीवन | प्राण, जान, आजीवन |
| ज़ेवर | गहना, आभरण, अलंकरण |
| ज़रूरी | वांछनीय, आवश्यक, अनिवार्य |
| जंगल | वन, कानन, अरण्य, विपिन |
| शब्द | पर्यायवाची |
|---|---|
| तालाब | सरोवर, जलाशय, सर, तड़ाग |
| तारा | उडगन, नक्षत्र, तारक, सितारा |
| तलवार | असि, करवाल, खंड्ग, कृपाण |
| तरीका | ढंग, कौशल, शैली, पद्धति, प्रणाली, क्रमबद्धता |
| तकदीर | भाग्य, प्रारब्ध, किस्मत |
| तीर | बाण, शर, शिलीमुख, इषु, आशुग |
| तरु | वृक्ष, विटप, पादप, पेड़, शाल, पर्णी |
| देवता | सुर, अमर, विवुध, अमर्त्य |
| द्रौपदी | पांचाली, नित्ययौवना, द्रुपद- सुता |
| दूध | क्षीर, दुग्ध, गोरस, पय |
| दिन | दिवस, वर, दिवा, वासर |
| दाँत | दंत, द्वीज, दशन |
| दुर्गा | चंडी, भवानी, चंडिका, काली, कल्याणी, कामाक्षी |
| दुष्ट | दुर्जन, अधम, नीच, खलु, कुटिल |
| दुःख | कष्ट, निषाद, पीड़ा, वेदना |
| ध्वजा | पताका, झंडा, निशान, केतु, ध्वज |
| धन | द्रव्य, दौलत, संपत्ति, वित्त, विभूति, अर्थ, मुद्रा, लक्ष्मी, श्री |
| धरती | धरा, ज़मीन, भूमि, भू, वसुधा, वसुंधरा |
| नरक | यमलोक, यमालय, यमपुर |
| नदी | सरिता, तटिनी, तरंगिणी, सलिला, सरित |
| नवीन | नया, नूतन, अभिनव, नव |
| नाव | नौका, जलवाहन, तरणी, तरी |
| नाद | स्वर, आवाज़, शोर |
| निर्भीक | अभय, निडर, निर्भय |
| नौका | नाव, तरणी, चपला |
| नौकर | सेवक, दास, गुलाम, परिचारक, अनुचर, भृत्य |
| शब्द | पर्यायवाची |
|---|---|
| पक्षी | विहग, पंछी, खग, पखेरू, नभचर, विहंग |
| पवन | वायु, समीर, अनल, हवा, मारुत |
| पत्ता | पात, दल, पत्र, पर्ण, किसलय |
| पवित्र | शुचि, पावन, शुद्ध, निर्मल |
| पथिक | पंथी, राही, मुसाफिर, बटोही, राहगीर |
| पत्थर | पाषाण, पाहन, अश्म, प्रस्तर |
| पति | स्वामी, नाथ, भर्ता |
| पत्नी | भार्या, कांता, वधू, परिणीता, गृहिणी, दारा, सहधर्मिणी |
| पार्वती | उमा, भवानी, दुर्गा, अपर्णा, रुद्राणी, शिवा |
| पंडित | विद्वान, बुध, प्राज्ञ, कोविद |
| पर्वत | नग, भूधर, अचल, गिरि, शैल, पहाड़ |
| पुत्र | बेटा, सुत, तनय, आत्मज |
| पुत्री | बेटी, सुता, आत्मजा |
| प्रकाश | उजाला, दुति, ज्योति, प्रभु, ज्वाला |
| प्रभात | भोर, सवेरा, प्रातः काल |
| प्रेम | प्यार, प्रीति, अनुराग, स्नेह |
| फूल | पुष्प, कुसुम, सुमन, प्रसून |
| बादल | मेघ, घन, जलधर, जलद |
| बाल | अलक, कच, केश |
| बालक | शिशु, वत्स, बच्चा, लड़का |
| बन्दर | वानर, कपि, मर्कट, शाखामृग |
| बुद्धि | विवेक, अक्ल, प्रज्ञा, मति |
| ब्राह्मण | भूसुर, विप्र, द्विज, भूदेव |
| ब्रह्मा | प्रजापति, विधि, पितामह, विधाता, विरंचि, चतुरानन |
| बिजली | तड़ित, चपला, चंचला, दामिनी, विद्युत, सौदामिनी |
| भौंरा | मधुकर, मधुप, भँवरा, अलि, षट्पद, |
| मक्खन | माखन, नवनीत, दधिसार |
| माँ | जननी, माता, अम्बा, अम्बिका |
| मनुष्य | मानव, इंसान, व्यक्ति, नर, मनुज |
| महादेव | शिव, शंकर, पशुपति, नीलकंठ |
| मदिरा | मद्य, सुरा, शराब, मधु |
| मान | इज़्ज़त, प्रतिष्ठा, सम्मान |
| मार्ग | रास्ता, मग, राह, पंथ |
| मित्र | दोस्त, साथी, सखा, हमदम, दोस्त, मीत |
| मीन | मछली, मत्स्य, मकर |
| मोर | मयूर, शिखी, केकी, चन्द्रपाखी, कलगीधर |
| मोक्ष | परमपद, निर्वाण, मुक्ति |
| मूर्ख | मूढ़, जड़, अज्ञ |
| मृग | हिरण, हिरन, कुरंग, सारंग |
| मृत्यु | मौत, देहांत, निधन, देहावसान |
| शब्द | पर्यायवाची |
|---|---|
| युद्ध | रण, संग्राम, लड़ाई, समर, संघर्ष |
| रक्त | लहू, खून, शोणित, रुधिर |
| रत्न | मीठा, जवाहर, मरकत, माणिक्य |
| राक्षस | दानव, असुर, रजनीचर, दैत्य, दनुज |
| राजा | नरेश, भूप, भूपति, महीप, नृप |
| रावण | दशानन, राक्षसराज, लंकेश, लंकापति |
| रात्रि | निशा, रात, रजनी, यामिनी, विभावरी |
| लहर | तरंग, वीचि, उर्मि, हिलोरें |
| लक्ष्मी | कमला , श्री, पद्मा, रमा, चंचला |
| वायु | पवन, समीर, अनिल, हवा |
| वर्षा | बारिश, मेह, पावस, जलवृष्टि |
| वृक्ष | पेड़, तरु, पादप, विटप, द्रुम |
| वसंत | ऋतुराज, ऋतुपति, मधु, माधव |
| विकास | प्रगति, तरक्की, उत्थान |
| विजय | जीत, सफलता |
| विष्णु | लक्ष्मीपति, रमापति, विधु, अच्युत, नारायण, जनार्दन, पीतांबर |
| शब्द | पर्यायवाची |
|---|---|
| शरीर | अंग , तन, तनु , देह , बदन |
| शत्रु | दुश्मन, रिपु, बैरी, अरि, विपक्षी |
| शक्ति | ताकत, पराक्रम, विक्रम, बल |
| सरस्वती | वीणापाणि, भारती, शारदा, महाश्वेता |
| समुद्र | सागर, जलधि, उदधि, पयोधि, रत्नाकर |
| समूह | झुंड, वृन्द, दल, पुंज |
| सर्प | विषधर, नाग, भुजंग, अहि, ब्याल, साँप |
| साधु | संत, महात्मा, मनीषी, वैरागी, सन्यासी, ऋषि, मुनि |
| सारंग | हिरन, आँचल |
| सार्थक | महत्त्वपूर्ण, बोधगम्य, उचित, अर्थपूर्ण |
| सिंह | शेर, केहरि, पंचानन, मृगेंद्र, मृगराज |
| सुंदर | खूबसूरत, चारु, मनोहर, ललित, कमनीय, रमणीक, सौंदर्य, शोभा |
| सुत | बेटा, तनय, आत्मज, नंदन, पुत्र |
| सुबह | प्रातः, सवेरा, प्रभात |
| सुगंधि | महक, सुगंध, सुरभि, सौरभ, खुशबू |
| सूर्य | रवि, सूरज, आदित्य, दिनकर, भास्कर, भानु |
| स्त्री | महिला, औरत, नारी, कांता, रमणी, कामिनी, ललना, वामा, वनिता, अबला |
| संसार | जगत, विश्व, दुनिया, जग, भव |
| संकल्प | निर्धारण, निश्चय, निर्णय, दृढ़ता |
| सेना | दल, फौज, अनि, चमू, कटक |
| सेवक | दास, अनुचर, नौकर, परिचारक |
| सोना | हेम, कनक, स्वर्ण , कंचन |
| सौंदर्य | छवि, शोभा, सुंदरता, सुषमा |
| स्वर्ग | सुरलोक , देवलोक, अमरपुरी |
| स्वागत | अगवानी, अभिनन्दन, आवभगत, अधिग्रहण |
| हाथ | कर, पाणि, हस्त |
| हाथी | गज, हस्ती, दंती, करी, कुंभी, कुंजर |
| हिमालय | हिमांचल, गिरिराज, हिमाद्रि, गिरीश |
| हनुमान | बजरंगबली, बजरंगी, पवनपुत्र, महावीर, मारुती, केसरीनंदन |
| ह्रदय | दिल, मन, उर |